Câu chuyện của một người phụ nữ 30 tuổi ở Hà Nội từng gây xôn xao trên các diễn đàn gần đây. Sau 8 năm chung sống, hai vợ chồng chị tích góp được 1,7 tỷ đồng, rồi được bạn bè, người thân hỗ trợ thêm 1,8 tỷ không tính lãi. Tất cả gom góp để mua một căn nhà 3,5 tỷ ở Yên Nghĩa – nơi họ gọi là “tổ ấm đầu tiên” của mình. Nhưng chỉ 5 tháng sau khi về nhà mới, cuộc sống bất ngờ rẽ sang hướng khác: chị thất nghiệp. Trong khi chi phí sinh hoạt và nuôi hai con nhỏ không giảm, khoản nợ nhà vẫn đều đặn đến hạn mỗi tháng. “Cố được đến bao giờ nữa?” – là câu hỏi chị đặt ra, mà có lẽ, rất nhiều người trẻ đang phải đối mặt mỗi ngày.
Không chỉ riêng gia đình chị, nhiều người đã và đang đi đúng lộ trình đó – vay mua nhà rồi phải bán đi sau vài năm vì không thể xoay xở nổi nữa. Vợ chồng chị Thùy Linh (31 tuổi) cũng từng có thu nhập khá tốt – khoảng 60 triệu đồng/tháng. Họ tự tin vay mua nhà 4 tỷ đồng, trả góp hàng tháng, sống ổn định trong khoảng thời gian đầu. Nhưng rồi cơn bão vật giá tăng, lương giảm, thất nghiệp ập đến. Đến khi thu nhập còn 17 triệu/tháng mà tiền trả nợ đã hết gần 12 triệu, hai vợ chồng buộc phải ngồi lại và lựa chọn: tiếp tục “rút máu” từng đồng tiết kiệm để gồng gánh, hay bán nhà, cắt lỗ sớm để giữ lấy tương lai? Và cuối cùng, họ chọn phương án thứ hai.
Câu chuyện lặp lại với gia đình Anh Đức ở TP.HCM. Từng háo hức khi nhận nhà mới – một căn hộ 2 phòng ngủ giá 2,7 tỷ, nhưng sau vài tháng sống trong mơ, hiện thực bắt đầu ập đến. Cả hai vợ chồng làm ngày làm đêm, Đức còn nhận ship hàng buổi tối, nhưng vẫn không đủ để trả khoản vay gần 14 triệu đồng mỗi tháng. Đến tháng thứ 7, họ bắt đầu trễ hạn trả nợ liên tục và hiểu rằng, giấc mơ đã đến hồi kết. Nhà phải bán, dù chẳng ai muốn.
💸 Những câu chuyện này không còn hiếm. Chúng là phần nổi của một tảng băng lớn hơn: đó là hàng vạn người trẻ ở các đô thị lớn đang đánh đổi cả thanh xuân để theo đuổi giấc mơ sở hữu một mái nhà, và trong quá trình đó, họ dễ dàng rơi vào vòng xoáy nợ nần, nhất là khi thu nhập bấp bênh và lãi suất vay biến động liên tục.
Cái đáng sợ là: rất ít người nghĩ đến phương án “bán nhà giữa chừng” khi mới bắt đầu. Ai cũng nghĩ “rồi sẽ ổn thôi”, “sẽ có việc làm mới”, “sẽ tăng lương”, “sẽ vượt qua”… Nhưng thị trường thì không chờ ai. Giá sinh hoạt leo thang, kinh tế biến động, thị trường lao động không ổn định, và chỉ cần một mắt xích yếu đi, một người thất nghiệp, một khoản lãi vượt ngưỡng thì cả kế hoạch lập nghiệp có thể sụp đổ.
🧠 Mua nhà không sai. Ước mơ an cư là điều rất đỗi bình thường. Nhưng sai ở chỗ là rất nhiều người không có phương án B. Họ vay đến mức tối đa khả năng chi trả, không để lại một khoảng đệm an toàn nào cho rủi ro. Và khi biến cố xảy ra, việc bán nhà – thứ được xem là tài sản lớn nhất, thành tựu đáng tự hào nhất lại trở thành biện pháp sống còn.
📌 Có một sự thật cần được chấp nhận: mua nhà bằng vay nợ có thể là bước tiến, cũng có thể là gánh nặng, tùy thuộc vào khả năng chống chọi với rủi ro. Và nếu không đủ sức giữ, đừng xem việc bán nhà là thất bại. Đó có thể là cách duy nhất để bảo vệ tài chính, giữ lấy tinh thần và chuẩn bị cho một khởi đầu khác, vững vàng hơn, tỉnh táo hơn.
An cư là mơ ước. Nhưng đừng để vì một căn nhà mà phải trả giá bằng cả sự bình an.