Cái nóng hầm hập từ sáng tới tối khiến người người, nhà nhà phải “kết thân” với chiếc quạt máy, điều hòa, máy lạnh, thậm chí là… máy phun sương mini. Nhưng nếu như cái nóng ngoài trời khiến ta mệt mỏi thể xác, thì một cái nóng khác lại đang âm ỉ “thiêu cháy” tinh thần của biết bao người thuê trọ: tiền điện tăng.

Tăng tiền điện giữa mùa hè – Câu chuyện không mới nhưng luôn nóng

Mỗi năm, cứ đến mùa hè là dân ở trọ lại rỉ tai nhau về “cơn bão giá điện”. Năm nay, sóng chưa yên, biển chưa lặng thì thông tin Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) điều chỉnh giá điện tăng từ 10/5 đã làm không ít người toát mồ hôi — không phải vì thời tiết mà vì ví tiền bắt đầu mỏng.

Cụ thể, kể từ ngày 10/5, giá bán lẻ điện bình quân tăng từ 2.103,11 đồng lên 2.204,07 đồng một kWh (chưa gồm thuế VAT), tương đương tăng 4,8%. Bậc rẻ nhất tính cho hộ gia đình dùng dưới 100 kWh, còn bậc cao nhất từ 701 kWh trở lên. Giá điện các bậc thang 1-5 được tính bằng 90-180% giá bán lẻ điện bình quân (hiện là 2.204,07 đồng một kWh). Như vậy, theo biểu giá mới, giá điện thấp nhất (bậc 1) khoảng 1.984 đồng một kWh và cao nhất (bậc 5) là 3.967 đồng một kWh, chưa bao gồm thuế VAT.

Nhà trọ cũng có lý… nhưng người thuê có “xỉu ngang”?

Không thể phủ nhận rằng các chủ nhà trọ cũng đang phải đối mặt với chi phí sinh hoạt ngày càng leo thang. Giá điện tăng, giá nước cũng chẳng kém cạnh. Chi phí bảo trì, vệ sinh, internet, rác thải… đều đội lên từng ngày. Trong bối cảnh ấy, việc điều chỉnh tiền điện là điều dễ hiểu. Có chủ trọ còn in hẳn bảng thông báo, đính kèm tin tức từ EVN, phân tích có lý có tình để chứng minh mình “không hề bóp ví người thuê”.

Thế nhưng, vấn đề nằm ở mức tăng và cách tăng. Người thuê trọ — phần lớn là sinh viên, người lao động, người nhập cư — thu nhập vốn đã eo hẹp. Vào mùa hè, lượng điện tiêu thụ tăng gấp đôi, gấp ba so với mùa lạnh. Một chiếc điều hòa chạy cả ngày có thể “ngốn” vài trăm số điện mỗi tháng. Nếu mỗi số điện tăng thêm 1.000 đồng, hóa đơn điện sẽ tăng cả triệu đồng — một con số không hề nhỏ với người có mức lương 5–7 triệu/tháng.

Hệ quả không chỉ là hóa đơn dài

Việc tăng tiền điện ở nhà trọ không chỉ đơn thuần là một phép tính cộng. Nó kéo theo nhiều hệ lụy: người thuê cắt giảm chi tiêu, hạn chế sử dụng điện, tìm cách chuyển trọ, hoặc sống trong cảnh “quạt cầm tay, nước đá đầy tủ” để tránh hóa đơn khổng lồ.

Một số sinh viên phải chia sẻ phòng đông hơn để san sẻ chi phí. Người lao động thì tranh thủ về muộn, ngủ sớm để giảm bớt thời gian ở trọ, đồng nghĩa với bớt dùng điện. Có người còn kể khổ: “Trước dùng điều hòa 2 tiếng mỗi tối. Giờ chuyển sang… ngủ quạt rồi dán khăn ướt lên trán cho mát!”

Chưa kể, tình trạng “hét giá” tiền điện quá cao mà không có bảng kê cụ thể khiến nhiều người cảm thấy bất công. Trong khi giá điện theo quy định của nhà nước là bậc thang, nhiều nhà trọ áp dụng mức cố định cao chót vót, không ai biết rõ họ đang tính theo kiểu gì. Rất nhiều người thuê trọ hiện vẫn phải trả tiền điện bằng tay, không có hóa đơn cụ thể, dẫn đến tình trạng “tranh cãi như cơm bữa”.

Cần giải pháp minh bạch và công bằng hơn

Câu chuyện tiền điện ở nhà trọ không mới, nhưng vẫn chưa có giải pháp thực sự hiệu quả. Nhà nước đã từng đưa ra nhiều quy định yêu cầu chủ trọ kê khai minh bạch giá điện, không được tính quá mức cho phép, nhưng việc giám sát và thực thi vẫn còn hạn chế. Người thuê phần lớn ngại va chạm, sợ bị đuổi trọ, nên thường “cắn răng” chịu trận.

Trong tương lai, các cấp chính quyền cần vào cuộc mạnh mẽ hơn, kiểm tra thường xuyên các khu trọ đông dân cư, đặc biệt là tại thành phố lớn. Đồng thời, nên có chính sách hỗ trợ điện lực riêng cho nhà trọ, nơi có đặc thù sinh hoạt tập thể và thu nhập thấp.

Về phía người thuê, cũng cần chủ động hơn trong việc yêu cầu minh bạch: hỏi rõ cách tính giá điện, yêu cầu hóa đơn hoặc biên nhận, hoặc chia sẻ thông tin lên các hội nhóm để cộng đồng cùng hỗ trợ, phản ánh nếu bị thu phí quá cao.

Nóng thế này, đừng để ví tiền “chảy mỡ”

Mùa hè, ai cũng mong một chút mát mẻ sau ngày dài mệt mỏi. Nhưng khi chiếc điều hòa trở thành “xa xỉ phẩm”, người thuê trọ chỉ biết thở dài trước hóa đơn điện ngày một phình to. Giá điện tăng là điều không tránh khỏi, nhưng hãy cùng nhau giữ sự công bằng, minh bạch để không ai phải “đổ mồ hôi” vì… cái ví!